Uzasadnienie przyznania medalu za rok 2017
Kapituła Medalu Przemysła II Akademickiego Klubu Obywatelskiego imienia Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Poznaniu jednomyślnie zdecydowała o przyznaniu tego wyróżnienia
Panu dr. hab. Krzysztofowi Szwagrzykowi
w uznaniu dla jego ogromnego zaangażowania w pracę badawczą i poszukiwawczą, prowadzoną dla upamiętnienia ofiar zbrodni stalinowskich dokonanych na najwartościowszych przedstawicielach narodu polskiego. Ta praca przyczyniła się w wielkim stopniu do przywrócenia poczucia polskiej tożsamości i ożywienia patriotyzmu młodego pokolenia.
W czasach Przemysła II Polska nie była krajem wolnym od zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych. Interesy prywatne i grupowe przeszkadzały w uzyskaniu pełnej stabilności. Mimo, że od chrztu Polski i wejścia jej w krąg cywilizacji chrześcijańskiej minęło sporo czasu, pokusy korzyści materialnych często wygrywały z chrześcijańskimi normami etycznymi czy troską o wspólne bezpieczeństwo. Król Przemysł II został zamordowany, bo przeszkadzał w partykularnych interesach niektórych wielkopolskich wielmożów i brandenburskich sąsiadów. Podobnie było i w późniejszych losach Polski. Rozbiory, walka o odzyskanie państwowości, a potem o jej utrzymanie była nie tylko walką z wrogiem zewnętrznym, ale w znacznej mierze walką między postawami jej obywateli. Dominacja egoizmu i prywaty prowadziła nieuchronnie do nieszczęść Ojczyzny, natomiast okresy przewagi postaw prospołecznych i propaństwowych – pozwalały na jej rozwój. Każdy Polak i Polka zawsze mieli i mają wpływ na losy własne, swojej rodziny i swojej ojczyzny. Jest tak, wbrew osłabiającemu ducha wmawianiu, że pojedyncza osoba ludzka jest bezsilna wobec historii i że liczy się tylko szczęście indywidualne. Postawa i dotychczasowe osiągnięcia Pana Profesora Szwagrzyka stanowią pozytywną wskazówkę i jaskrawe zaprzeczenie narzucanej propagandy fatalizmu i niemocy człowieka wobec instytucji – bliższych czy dalszych.
Dr hab. Krzysztof Szwagrzyk, urodzony w roku 1964, jest absolwentem Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1996 na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych tegoż Uniwersytetu uzyskał stopień naukowy doktora w zakresie historii najnowszej. Habilitował się w roku 2007 na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Zielonogórskiego, a następnie podjął pracę jako profesor nadzwyczajny w Dolnośląskiej Szkole Wyższej. Pracował także w Instytucie Pamięci Narodowej, gdzie od lipca 2016 roku jest zastępcą Prezesa i kieruje Biurem Poszukiwań i Identyfikacji.
Laureat jest widomym przykładem tego, że jeden człowiek może wiele zmienić i uczynić wiele dobra. Prowadzone od 2011 roku poszukiwania miejsc tajnych pochówków, na powązkowskiej „Łączce” w Warszawie, na cmentarzach we Wrocławiu, Gdańsku, Białymstoku, Rzeszowie i w innych miejscach pozwoliły odnaleźć i potwierdzić tożsamość szczątków bohaterów walk o wolną Polskę, dowódców podziemia wolnościowego, jak legendarni majorzy Zygmunt Szendzielarz „Łupaszko”, Hieronim Dekutowski „Zapora” i ppłk. Stanisław Kasznica. Panu Profesorowi i jego zespołowi udało się w krótkim czasie odnaleźć wielu polskich bohaterów, których zamordowano, a ich pamięć poddano pogardzie, kłamstwom i odarciu z godności. Brak szacunku dla człowieka, brak szacunku dla pamięci zmarłych jest barbarzyństwem obcym polskiej kulturze i tradycji. Kłamstwa historyczne, oszustwa polityczne, morderstwa sądowe, skryte zabójstwa, bezczeszczenie zwłok pomordowanych, zniesławianie tych, którzy – wierni swoim ideałom – podejmowali nierówną walkę o wolną Polskę, nie zostały jeszcze naprawione. Widzieliśmy niedawno pełne nienawiści zachowania wobec tamtych bohaterów, choćby Danki Siedzikówny, „Inki”, dzielnej dziewczyny, która przekazała swoim najbliższym najważniejszą przed śmiercią wiadomość – że „zachowała się jak trzeba”. Kaci „Inki” nie zachowali się jak trzeba i nie zachowują się jak trzeba ci, którzy próbują wymazać z pamięci narodu polskiego honor, oraz jego dumną i piękną przeszłość.
Wagę prac prowadzonych przez Pana Profesora Szwagrzyka i IPN dla oczyszczenia Polski ze zniszczeń duchowych, spowodowanych działaniem systemów totalitarnych, które głęboko uszkodziły polskie poczucie godności i wiary we własne możliwości podkreślają liczne przyznane Laureatowi odznaczenia i wyróżnienia,.
Medal Przemysła II jest wyrazem szacunku Kapituły dla postawy i osiągnięć Pana Profesora Szwagrzyka. Jest też dla nas wszystkich przypomnieniem, że patriotyzm, wierność i rzetelność nadal są wartościami, którymi należy się kierować dla dobra własnego i dla dobra Ojczyzny.
Przewodniczący Kapituły Przewodniczący AKO
prof. Leon Drobnik prof. Stanisław Mikołajczak
Poznań, dnia 28 grudnia 2017r.
♦
Uzasadnienie przyznania medalu za rok 2017
Kapituła Medalu Przemysła II Akademickiego Klubu Obywatelskiego im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Poznaniu jednomyślnie zdecydowała o przyznaniu tego wyróżnienia
Instytutowi Pamięci Narodowej
rozumianemu jako zespół jego pracowników, którzy przez blisko dwadzieścia ostatnich lat trudzili się, by wbrew licznym przeszkodom i krzywdzącym opiniom, ujawniać ślady zdarzeń o narodowym znaczeniu w najnowszych dziejach Polski. Kapituła Medalu składa wyrazy uznania dla odwagi i wytrwałości w poszukiwaniu prawdy i jej rzetelnym przedstawianiu. W szczególności wdzięczność należy się za przywracanie dobrego imienia tym wszystkim Polakom, którzy mając przed sobą wybór pomiędzy wiernością najwyższym wartościom – nawet kosztem utraty wolności lub życia – a wyparciem się swojej tożsamości dla przeżycia lub większej wygody, wybrali wierność zasadom. Tym, którzy wybrali bohaterską postawę uczciwości wobec Boga, Ojczyzny i wobec siebie. Zasługą pracowników IPN jest przywracanie godności bohaterom, których motywy przedstawiano wcześniej fałszywie w złym świetle, pośmiertnie ośmieszano i skazywano na całkowite zapomnienie. IPN zawdzięczamy też przywracanie znajomości faktów historycznych, które były pomijane w najnowszej historii Polski jako niewygodne dla jednostronnej, instrumentalnej interpretacji zdarzeń.
Pamięć człowieka stanowi fundament jego świadomości istnienia, który pozwala sterować samodzielnie własnym życiem i unikać zagrożeń; jest układem odniesienia podczas oceny informacji bieżących. Niepamięć i nieczułość uniemożliwia samodzielne życie człowieka – skazuje na śmierć lub życie przedmiotowe, całkowicie zależne od pomocy z zewnątrz. Ta sama prawidłowość dotyczy swoistych organizmów, jakimi są zbiorowości ludzkie – rodziny, społeczności, narody i państwa, a nawet ludzkość w całości. Bałamutne są współczesne sugestie, by nie zajmować się przeszłością a żyć tylko dniem dzisiejszym i patrzeć w przyszłość. Wprowadzają w błąd i są niebezpieczne dla podmiotowości zarówno jednostek, jak i całych społeczeństw. Świadomość człowieka jest bowiem całkowicie zanurzona w przeszłości. Odczuwamy teraźniejszość w oparciu o pamięć zdarzeń przeżytych w przeszłości i na jej podstawie dokonujemy wyboru działań. Im bogatsza i sprawniejsza pamięć, tym mniejsze ryzyko podejmowania błędnych decyzji. Dobra, rzetelna znajomość historii Polski, zwłaszcza nowszej, jest niezbędna dla rozpoznawania i oceny bieżących problemów oraz ich rozwiązywania.
Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, został powołany do istnienia i działania ustawą z 18 grudnia 1998 roku i wkrótce obchodzić będzie jubileusz dwudziestolecia. W ciągu tych lat, pomimo niechęci agresywnie okazywanej przez różne środowiska, wbrew powszechnemu relatywizmowi w podejściu do prawdy i rozpowszechnianiu pogardy wobec Polski i Polaków, pracownicy Instytutu pozwolili przywrócić społeczeństwu polskiemu nadzieję, że przestanie być zmuszane do nazywania kłamstwa prawdą a tchórzostwa bohaterstwem. IPN odbudowując pamięć rzeczywistych zdarzeń w historii Polski, przywracając pamięć ludzi, którzy w czasie próby wykazali się niezłomną wiernością wyznawanym zasadom, przywraca wiarę w to, że godność człowieka i sam człowiek nie jest towarem wymiennym o względnej wartości. Dotychczasowa działalność IPN uczy polskie społeczeństwo szacunku wobec siebie samego oraz szacunku wobec pamięci tych, którzy Polskę od ponad tysiąca lat budowali i której bronili. Kapituła Medalu wyraża głębokie uznanie dla dotychczasowych działań IPN i ich znaczenia dla dalszych starań o umocnienie tożsamości narodowej i świadomości państwowej wszystkich jej obywateli.
Przyznając nasze wyróżnienie pragniemy podkreślić znaczenie zachowania pamięci dla przeżywania współczesności i kształtowania przyszłości. Znajomość faktów, nawet budzących bolesne wspomnienia, chroni przed błędami i umacnia. Instytut Pamięci Narodowej i zespół jego pracowników jest wyrazem działania mechanizmów obronnych narodu polskiego, uruchomionych dla uniknięcia kolejnego zagrożenia jego bytu podmiotowego i jego godności.
Przewodniczący Kapituły Przewodniczący AKO
prof. Leon Drobnik prof. Stanisław Mikołajczak
Poznań, dnia 28 grudnia 2017r.